پیامبر اکرم (ص) و نماز

مسایلی که در باب نماز در آیین رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) مطرح است در هیچ فرهنگی مطرح نبوده است .
نماز در اسلام محمدی حقیقتی جامع و واقعیتی کامل است که در پرتو آن انسان به آداب الهی مودب می شود و طریق رشد و کمال و عرفان و طریقت و عشق و حقیقت را می پیماید .
نماز در آیین محمد (صلی الله علیه وآله وسلم) بال پرقدرتی است که اگر با شرایط مخصوص به خودش انجام بگیرد ، انسان را تا مقام قرب و وصال محبوب ابدی و معشوق سرمدی پرواز می دهد .
عارفان عاشق و واصلان کامل می فرمایند : نماز معجونی است که حضرت شارع حکیم آن را ترتیب فرموده و به لطف عمیم خود ترکیب نموده است .
مشخص است که هر جزء آن مبتنی بر حکمتی ، و مقتضی سری و مصلحتی است ، و هویدا و مبرهن است که افضل اعمال بنی آدم سجده کردن است . چنانکه صریح اخبار و صحیح اعتبار بر آن ناطق و شاهد است ، صادق از آنکه اعضای سبعه را در آن حال مصلی بر خاک گذارده و مجمع النورین که اشرف جوارح است بر زمین مالد و به زبان نیاز به درگاه کریم کارساز بنده نواز نالد .
در حدیثی بسیار مهم از قول رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) آمده است :* انما الْعلْم ثلاثه : ایه محْکمه ، اوْ فریضه عادله ، اوْ سنه قایمه...( کافی : 1 / 24 .) .آیه ی محکمه تفسیر به توحید و معرفه الله شده ، و فریضه ی عادله به اخلاق و تزکیه ی نفس معنا گشته ، و سنت قایمه به فروع شریعت محمدی تبیین شده است .
نماز معجونی است که اجزاء آن از این سه علم ترکیب گشته و جامعه ای است که از این سه رشته دوخته شده و حقه ای است که در آن این سه گوهر نفیس اندوخته گشته و صدفی است که این سه لولو نایاب را در بر دارد و منبعی است که این سه چشمه از آن منفجر گردد ، و این همه در رابطه با نماز اسلام محمدی است .
اما اشتمال نماز بر توحید ، آن است که افتتاح نماز با تکبیره الاحرام است و مفهوم تکبیر ، توحید ذات و نفی صفات است ، و بلند کردن انگشتان دهگانه که هر یک دلیل و نشانه ای بر صفات جلالیه و جمالیه است که انسان به هنگام راه یافتن به نماز باید متوجه این معانی بلند آسمانی و مفاهیم جانانه ی ملکوتی باشد .
اما اشتمال نماز تزکیه ی اخلاق به این است که طهارت بر دو نوع است :
طهارت ظاهر از خبایث و احداث ، و طهارت باطن از ذمایم اخلاق . و چنانکه تطهیر ظاهر ، شرط صحت نماز است ، همچنان تطهیر باطن نیز شرط قبولی این عبادت الهیه است .
و اشتمال نماز بر سنت قایمه از این جهت است که نماز اشرف عبادات و افضل طاعات است و در فروع ، هیچ عملی باآن برابری نمی کند .
آری ! نماز اسلام محمدی سراپا آداب الهی و مسایل تربیتی و حقایق ملکوتی و واقعیات آسمانی است .
با چنین نمازی است که انسان به معراج مربوط به خودش می رسدو به دریای نور سرمدی متصل می گردد ، چنانکه در روایات معتبره از قول معصومین علیهم السلام آمده است :  * قال رسول الله (صلی الله علیه وآله وسلم) : اذا قام العبْد الی الصلواه الْمکْتوبه مقْبلا الی الله تعالی بقلْبه و سمْعه و بصره و انْصرف و قدْ خرج منْ ذنوبه کیوْم ولدتْه امه .

رسول الهی (صلی الله علیه وآله وسلم) فرمود : زمانی که عبد به نمازهای واجب برخیزد و با قلب و گوش و چشم به سوی حضرت حق رود ، پس از پایان نماز از گناهانش همچون روز ولادت از مادر بیرون رفته است .
در روایت بسیار مهم دیگر آمده است :
* چون عبد به نماز برخیزد ، حجاب بین او و حق برداشته می شود و حضرت محبوب با وجه کریم با او روبرو می گردد . ملایکه از دو طرفش تا انتهای آسمان صف بسته و با او نماز می گزارند و دعایش را آمین می گویند و تمام جوارح و اعضای بدن و هر آنچه در اطراف اوست تسبیح میگویند(اسرار الصلواه تهرانی / 24 .) .
در روایات معتبر آمده :* الصلوه نور الْموْمن(اسرار الصلوه / 24 ـ 28 .) .نماز روشنایی انسان با ایمان است .* الصلوه نور(اسرار الصلوه / 24 ـ 28 .) .
نماز نور است .* افْضل الْاعْمال بعْد الْایمان الصلوه(اسرار الصلوه / 24 ـ 28 .) .
برترین کارها پس از ایمان نماز است .* الصلوه کفارات للْخطاء(اسرار الصلوه / 24 ـ 28 .) .
نماز کفاره ی گناهان است .* الصلوه معْراج امتی(اسرار الصلوه / 24 ـ 28 .) .
نماز معراج امت من است .* الصلوه اول وقْتها رضْوان و آخرها غفْران(اسرار الصلوه / 24 ـ 28 .) .
نماز اول وقت حشنودی حق ، و آخر وقت آمرزش الهی است .* علم الْایمان الصلوه .نشانه ی ایمان نماز است .* الْمصلی یناجی ربه .نمازگزار با پروردگارش مناجات می کند .
از رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) روایت شده :
* چون عبد رو به قبله کند از برای نماز به اخلاص تمام ، و نیت کند و بگوید : « الله اکْبر » ، بیرون آید از گناه چنانکه از مادر زاده شده ، و چون بگوید : « اعوذ بالله من الشیْطان الرجیم » به هر تار مویی که بر تن او باشد خدای تعالی ثواب یک سال عبادت در دیوان اعمال او نویسد ، و چون فاتحه و سوره بخواند چنان بود که یک حج و عمره بجا آورده ، و چون رکوع کند و تسبیح بگوید چنان باشد که به وزن خود زر سرخ صدقه باشد و همانند آن است که تمام کتاب های خدا را خوانده باشد ، و چون بگوید : « سمع الله لمنْ حمده » خداوند مهربان به نظر رحمت به وی نگاه کند ، و چون سجده کند و تسبیح گوید حضرت حق ثواب پیامبران روزی او نماید ، و چون تشهد گوید خداوند او را ثواب صابران دهد ، و چون سلام دهد و فارغ شود خدای کریم درهای بهشت را به روی او باز کند پس ، از هر دری که بخواهد ، بی حساب وارد رضوان حق می شود(اسرار الصلوه : 27 .) .
در آیات قرآن مجید به شخص رسول اسلام امر به نماز شده که این امر واجب و لازم متوجه تمام مرد و زن و امت هم هست :* ( و اقم الصلوه طرفی النهار و زلفا من اللیْل ان الْحسنات یذْهبْن السییات ذلک ذکْری للذاکرین )( اسرار الصلوه : 27) .و نماز را در دو طرف روز و نیز در ساعت تاریکی شب به پا دار ، که البته خوبیهای شما زشتی و بدکاریتان را نابود می سازد . این حقیقت یادآوری است برای یادکنندگان .* ( اقم الصلاه لدلوک الشمْس الی غسق اللیْل وقرْآن الْفجْر ان قرْآن الْفجْر کان مشْهودا )( اسراء  78) .
نماز را اول زوال آفتاب تا نیمه ی شب بجاآر ، و نماز صبح را نیز بجای آر که آن نماز به حقیقت مشهود نظر فرشتگان شب و روز است .
قرآن مجید به رسول اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) دستور می دهد که اهل بیت خود را به نماز امر کن و بر این مسیله استقامت نما :* ( واْمرْ اهْلک بالصلوه و اصْطبرْ علیْها لانسْیلک رزْقا نحْن نرْزقک و الْعاقبه للتقْوی ) تو اهل بیت خود را به نماز امر کن و بر این حقیقت صبور و شکیبا باش . ما از تو روزی کسی را نمی طلبیم ، بلکه به تو و دیگران روزی می دهیم ، و عاقبت نیکو مخصوص پرهیزکاری و تقواست .
مسیله ی نماز به اندازه ای مهم است که جداگانه به زنان پیامبر در امر به نماز می فرماید :* ( و اقمْن الصلوه و اتیْن الزکوه و اطعْن الله و رسوله ) و « ای زنان رسول من ! » نماز به پا دارید و زکات مال به فقیران دهید و امر خدا و رسولش را اطاعت کنید .