آموزش نماز
آثار و برکات نمازآموزش نماز
آثار و برکات نمازطنین صوت اذان با صدای ۲۴ موذن+دانلود
- مرحوم مؤذن زاده ١
- مرحوم مؤذن زاده ٢
- سلیم مؤذن زاده
- مرحوم آقاتی
- اذان مکه
- اذان مدینه
- حرم امام رضا (ع)
- اذان حزین
- اذان انتظار- کاظم زاده
- حسن رضائیان
- محمد طوخی
- محمد حسین ابوریه
- حسین صبحدل
- حسین علی شریف
- راغب مصطفی غلوش
- سعید حافظ
- محمد صدیق منشاوی
- عبدالباسط عبدالصمد
- ابوالعینین شعیشع
- خلیل الحصری
- طه الفشنی
- عبدالرحمن
- علی البناء
-
چرا اوّل وقت حالِ نماز خواندن نداشتم؟
چند روزی بود که حال عجیبى پیدا داشتم؛ یعنى حال نماز شب و حال نماز اوّل وقت خواندن را نداشتم. از این گذشته از خواندن نماز و رابطه با خدا لذّت نمى‌بردم. حسابی از خودم تعجب مى کردم که چرا چنین شده‌ام؟ هرچه گریه و زارى و التماس مى‌کردم باز به جایى نمى رسیدم تا آنکه شبى از همین شبها خواب بسیاری عجیبی دیدم. در آن رویای شگفت به من گفتند: «کسى که خرماى حرام بخورد، معلوم است که دیگر عبادت را دوست نداشته و از آن لذتى نخواهد برد!»
وقتى از خواب بیدار شدم آن روز را که به بازار رفته بودم یادم آمد. جریان خریدن خرما را به یاد آوردم که وقتى خرما را گرفتم، دیدم یکى از آن خرماها رسیده نیست لذا بدون اجازه صاحب مغازه، آن خرما را برداشتم و روى خرماهایش گذاشتم و به عوض آن، یک خرماى خوب برداشتم و آن را خوردم.
تازه فهمیده بودم که از کجا خورده‌ام. آن خرما کار خودش را کرده بود. هرچه قدم به قدم بالا رفته بودم را با سر سقوط کرده بود. مطئن شدم که همان یک خرماى حرام، بر روى حالات معنوى من اثر نهاده و دیگر از خواندن نماز و رابطه با خدا، لذتى نمى برم .
چرا باید نماز بخوانیم؟
نماز و اسرار تربیتی آن
• نماز موجب یاد خداست:
یاد خدا بهترین وسیله برای خویشتن داری و کنترل غرایز سرکش و جلوگیری از روح طغیان است. «نمازگزار» همواره به یاد خدا میباشد، خدایی که از تمام کارهای کوچک و بزرگ ما آگاه است، خدایی که از آنچه در زوایای روان ما وجود دارد و یا از اندیشه ما میگذارد، مطلع و باخبر است و کمترین اثر یاد خدا این است که به خودکامگی انسان و هوسهای وی اعتدال میبخشد، چنان که غفلت از یاد خدا و بی خبری از پاداشها و کیفرهای او، موجب تیرگی عقل و خرد و کم فروغی آن می‌شود.
انسان غافل از خدا در عاقبت اعمال و کردار خود نمیاندیشد و برای ارضای تمایلات و غرایز سرکش خود حد و مرزی را نمیشناسد و این نماز است که او را در شبانه روز پنج بار به یاد خدا میاندازد و تیرگی غفلت را از روح و روانش پاک میسازد.
به راستی، انسان که پایه حکومت غرایز در کانون وجود او مستحکم است، بهترین راه برای کنترل غرایز و خواستهای مرزنشناس او همان یاد خدا، یاد کیفرهای خطاکاران و حسابهای دقیق و اشتباهناپذیر آن میباشد. از این نظر قرآن یکی از اسرار نماز را یاد خدا معرفی می‌کند: «اقم الصلوة لذکری؛ نماز را برای یاد من بپادار!» (1)
• دوری از گناه:
نمازگزار ناچار است که برای صحت و قبولی نماز خود از بسیاری از گناهان اجتناب ورزد؛ مثلا، یکی از شرایط نماز مشروع بودن و مباح بودن تمام وسایلی است که درآن به کار میرود، مانند آب وضو و غسل، جامهای که با آن نماز میگزارد و مکان نمازگزار، این موضوع سبب می‌شود که گرد حرام نرود و در کار و کسب خود از هر نوع حرام اجتناب نماید؛ زیرا بسیار مشکل است که یک فرد تنها در امور مربوط به نماز به حلال بودن آنها مقید شود و در موارد دیگر بی پروا باشد.
گویا آیه زیر به همین نکته اشاره می‌کند و میفرماید: «ان الصلوة تنهی عن الفحشأ و المنکر؛ که نماز (انسان را) از زشتیها و گناه باز میدارد.» (2)
بالاخص اگر نمازگزار متوجه باشد که شرط قبولی نماز در پیشگاه خداوند این است که نمازگزار زکات و حقوق مستمندان را بپردازد؛ غیبت نکند؛ از تکبر و حسد بپرهیزد؛ از مشروبات الکلی اجتناب نماید و با حضور قلب و توجه و نیت پاک به درگاه خدا رو آورد و به این ترتیب نمازگزار حقیقی ناگزیر است تمام این امور را رعایت کند. روی همین جهات، پیامبر گرامی ما(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) میفرماید: نماز چون نهر آب صافی است که انسان خود را در آن شست و شو دهد، هرگز بدن او آلوده و کثیف نمیشود. همچنین کسی که در شبانه روز پنج مرتبه نماز بخواندو قلب خود را در این چشمه صاف معنوی شست و شو دهد، هرگز آلودگی گناه بر دل و جان او نمینشیند.
• نظافت و بهداشت:
از آنجا که نمازگزار در برخی از مواقع همه بدن را باید به عنوان «غسل» بشوید و معمولا در شبانه روز چند بار وضو بگیرد و پیش از غسل و وضو تمام بدن خود را از هر نوع کثافت و آلودگی پاک سازد؛ ناچار یک فرد تمیز و نظیف خواهد بود. از این نظر نماز به بهداشت و موضوع نظافت که یک امر حیاتی است کمک می‌کند.
• انضباط و وقتشناسی:
نمازهای اسلامی هر کدام برای خود وقت مخصوص و معینی دارد و فرد نمازگزار باید نمازهای خود را در آن اوقات بخواند، لذا این عبادت اسلامی به انضباط و وقتشناسی کمک مؤثری می‌کند.
بالاخص که نمازگزار باید برای ادای فریضه صبح پیش از طلوع آفتاب از خواب برخیزد، طبعا یک چنین فردی گذشته از این که از هوای پاک و نسیم صبحگاهان استفاده مینماید، به موقع فعالیتهای مثبت زندگی را آغاز می‌کند.
آثار فردی و تربیتی نماز به آنچه که گفته شد منحصر نیست؛ ولی این نمونه می‌تواند نشانه اسرار بزرگ این عبادت بزرگ اسلامی باشد.
نماز های جماعت(صوتی)
گودی محراب نماز به خاطر چیست؟
شرایط امام جماعت چیست؟
امام جماعت باید شیعه دوازده امامى، عاقل، عادل و حلال زاده باشد و نماز را به طور صحیح بخواند و بنابر احتیاط بالغ بوده و اگر مأموم او مرد است، امام نیز باید مرد باشد و عدالت معتبر در امام جماعت عبارت است از حسن ظاهر یعنى دورى جستن از گناهان کبیره، به طورى که ظاهر احوال شخص به طور ظنّى دلالت کند که او بناى بر ترک گناه دارد، نه آن که اتفاقا چند روزى گناه را ترک کرده باشد و مأموم باید این حسن ظاهر را احراز کند، و اصرار بر گناهان صغیره، به منزله گناه کبیره است.
مراجع معظم تقلید، اقتداء نمازهای روزانه را به نماز جمعه جایز ندانسته‌اند.
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سوال، چنین است:
حضرت آیة الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی):
صحّت آن، محل اشکال است.
حضرت آیة الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
اشکال دارد.
حضرت آیة الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):
احوط ترک آن است.
حضرت آیة الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):
اقتداء صحیح نیست.
چند مسئله از آیة الله سیستانی دام ظله درباره نماز جماعت:
ـ موقعی که مأموم نیت می کند، باید امام را معین نماید، ولی دانستن اسم او لازم نیست، و اگر نیت کند اقتدا می کنم به امام جماعت حاضر نمازش صحیح است.
ـ مأموم باید غیر از حمد و سوره چیزهای نماز را خودش بخواند، ولی اگر رکعت اوّل یا دوّم مأموم، رکعت سوّم یا چهارم امام باشد، باید حمد و سوره را بخواند.
ـ اگر مأموم در رکعت اوّل و دوّم نماز صبح و مغرب و عشا صدای حمد و سوره امام را بشنود، اگر چه کلمات را تشخیص ندهد، باید حمد و سوره را نخواند، و اگر صدای امام را نشنود مستحب است حمد و سوره را بخواند ولی باید آهسته بخواند، و چنانچه سهواً بلند بخواند اشکال ندارد.
ـ اگر مأموم بعضی از کلمات حمد و سوره امام را بشنود، می‌تواند آن مقداری را که نمی شنود بخواند.
ـ اگر مأموم سهواً حمد و سوره را بخواند، یا خیال کند صدایی را که می شنود صدای امام نیست و حمد و سوره را بخواند و بعد بفهمد صدای امام بوده، نمازش صحیح است.
ـ اگر شک کند که صدای امام را می شنود یا نه، یا صدایی بشنود و نداند صدای امام است یا صدای شخص دیگر، می‌تواند حمد و سوره را بخواند.
ـ مأموم در رکعت اوّل و دوّم نماز ظهر و عصر ـ بنا بر احتیاط ـ نباید حمد و سوره را بخواند، و مستحب است بجای آن ذکر بگوید.
ـ مأموم نباید تکبیرة الاحرام را پیش از امام بگوید، بلکه احتیاط مستحب آن است که تا تکبیر امام تمام نشده تکبیر نگوید.
ـ اگر مأموم سهواً پیش از امام سلام دهد، نمازش صحیح است و لازم نیست دوباره با امام سلام دهد، بلکه اگر عمداً هم پیش از امام سلام دهد، اشکال ندارد.
ـ اگر مأموم غیر از تکبیرة الاحرام، چیزهای دیگر نماز را پیش از امام بگوید اشکال ندارد، ولی اگر آنها را بشنود یا بداند امام چه وقت می گوید، احتیاط مستحب آن است که پیش از امام نگوید.
ـ اگر امام و مأموم هر دو زن باشند، احتیاط واجب آن است که همه ردیف یکدیگر بایستند و امام جلوتر از دیگران نایستد.
ـ مستحب است امام در وسط صف بایستد، و اهل علم و کمال و تقوی در صف اوّل بایستند.
ـ مستحب است صف‌های جماعت منظّم باشد، و بین کسانی که در یک صف ایستاده‌اند فاصله نباشد، و شانه آنان ردیف یکدیگر باشد.
ادامه مطلب ...« توبه ای به نام نماز »
برای نماز باید اذان تمام شود؟
اذان صبح شیعه، هم زمان با طلوع فجر صادق است، بنابر این اگر انسان یقین داشته باشد که اذان صبح دقیقاً در زمان خود گفته شده، خواندن نماز همراه با شروع اذان، صحیح بوده و نیاز به احتیاط نیست. و آنچه در توضیح المسائل درباره احتیاط در تأخیر انداختن نماز صبح، بیان شده است، احتیاط واجب نیست بلکه مستحب است و اختصاص به نماز صبح هم ندارد. و این احتیاط برای این است که نمازگزار یقین پیدا کند که وقت نماز داخل شده است.
بله بحثی پیرامون نماز صبح در لیالى مقمره[1] هست که برخی از فقها (مانند آیت الله سید احمد خوانساری و امام خمینی) در طلوع فجر بین شب‌هاى مهتابى و غیر مهتابى فرق مى‌گذارند و معتقدند در شب‌هاى مهتابى فجر صادق دیرتر محقق مى‌شود و روایتى هم در تأیید نظریه خویش مى‌آورند،[2] امّا دیگر فقها تفاوتی در طلوع فجر بین شب‌هاى مهتابى و غیر مهتابى نمى‌گذارند.[3]
جواب: نزدیک اذان صبح از طرف مشرق، سفیده‌ای رو به بالا حرکت می‌کند که آن را فجر اول می‌گویند. موقعی که آن سفیده پهن شد، فجر دوم و اول وقت نماز صبح است و آخر وقت نماز صبح موقعی است که آفتاب بیرون می‌آید. (توضیح المسائل امام خمینی(ره), م741)
جواب: اگر با شروع اذان یقین به داخل شدن وقت نماز پیدا می‌کنید می‌توانید نماز را شروع نمایید و الا صبر کنید تا اذان تمام شود و یقین به دخول وقت پیدا کنید(توضیح المسائل دوازده مرجع, ج1, م 742 و ص462, س374)
جواب: اگر یک رکعت از نماز شما قبل از طلوع خورشید خوانده شده باشد نماز اداء است. (توضیح المسائل دوازده مرجع, ج1, م 748)
ادامه مطلب ...دعاهاى روایت شده در پى نماز
1 ـ امام جواد علیه السّلام :
هرگاه
پیامبر صلّى الله علیه و آله از نمازش فارغ مى شد مى گفت: خدایا، آنچه را
کرده و مى کنم، نهان و آشکار کرده ام، اسراف بر خود را و آنچه را که تو
بهتر از من مى دانى، بر من بیامرز. خدایا تو پیش از همه و پس از همه هستى،
جز تو خدایى نیست . به داناییت بر نهان و به تواناییت بر همه خلقت سوگند،
تا آنگاه که زندگى را برایم بهتر مى دانى، مرا زنده نگاه دار و آنگاه که
مرگ را برایم بهتر مى دانى، مرا بمیران . خدایا ، همانا من بیم از تو را در
نهان و آشکار ، سخن حق را در خشم و خشنودى و میانه روى را در تنگدستى و
توانگرى، از تو مى خواهم. نعمتى تمام ناشدنى و روشنى چشمى ناگسستنى را از
تو مى خواهم . خشنودى به حکم تو، مرگى مبارک پس از زندگى و زندگانى آرام پس
از مرگ، لذت نگاه به تو و شوق دیدارت و ملاقات تو بى رنجى گزنده و فتنه
اى گمراه کننده را، از تو مى خواهم. خدایا ، ما را به زینت ایمان، مزیّن
کن و راهنما و رهیافته قرار ده. خدایا ، ما را در میان آنان که ره نمودى،
ره بنما . خدایا ، همانا من اراده قوى بر یافتن راه راست و و پایدارى در
کار و استوارى در راه حق را از تو مى خواهم. سپاسگزارى نعمتت را، سلامتى
کامل و اداى حقت را مى خواهم. اى پروردگار من ، دلى پیراسته و زبانى
راستگو از تو مى خواهم. از آنچه که مى دانى آمرزش مى طلبم و نیکوترین آنچه
که مى دانى از تو مى خواهم و از بدى آنچه مى دانى به تو پناه مى برم ، که
تو مى دانى و ما نمى دانیم و تو به نهانها بسیار دانایى[1].
2 ـ ابو ایّوب انصارى:
در
پشت سر پیامبرتان صلّى الله علیه و آله نماز نگزاردم ، جز اینکه هرگاه
نمازش را به پایان مى برد ، مى شنیدم که مى گوید: خدایا همه خطاها و
گناهانم را بیامرز، خدایا نعمتت را بر من ارزانى دار، مرا زنده بدار و
روزیم ده و به کارها و خویهاى شایسته رهنمونم کن که جز تو به شایسته هاى آن
دو (کارها و خویها) ره نمى نماید و جز تو از زشتهاى آن دو ، باز نمى
دارد.
3 ـ پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله ـ به علىّ علیه السّلام ـ :
هرگاه
خواستى هر چه را مى شنوى و مى خوانى به یاد بسپارى، این دعا را در پى هر
نماز بخوان : پاک و منزّه است آن که به مردمان مملکتش تجاوز نمى کند. پاک و
منزه است آن که ساکنان زمین را کیفرهاى گونه گون نمى دهد، پاک و منزه است
آن مهربان و بخششگر. خدایا ، در دل من نور و بینش و فهم و دانایى قرار
ده، که تو بر هر کار توانایى.
4 ـ اصبغ از امام علىّ علیه السّلام :
هر
کس دوست دارد از دنیا برود در حالى که از گناهانش پاک شده آنگونه که زر
ناب از تیرگیها پاک مى گردد و هیچکس چیزى به ستم برده را از او مطالبه
نکند، در پى هر یک از نمازهاى پنجگانه، تبار نامه خداوند ، قل هو الله احد ،
را دوازده مرتبه بخواند . سپس دستانش را بگشاید و بگوید: خدایا به نام
پنهان ، پوشیده، پاک، پاکیزه و خجسته ات از تو مى خواهم . به نام بزرگ و
چیرگى همیشگیت از تو مى خواهم . اى بخشنده عطاها، اى آزاد کننده اسیران، اى
رهایى دهنده مردم از آتش، بر محمّد و خاندان او درود فرست ، از آتش
رهاییم ده، آسوده از دنیا ببر و به سلامت وارد بهشت گردان . آغاز دعایم را
رستگارى، میان آن را کامیابى و پایان آن را نیکویى قرار ده ، که تنها تو
به نهانها بسیار دانایى. سپس فرمود: این از امور نهانى است که پیامبر خدا
صلّى الله علیه و آله به من آموخت و فرمان داد آن را به حسن و حسین نیز
بیاموزم.
5 ـ امام صادق علیه السّلام :
پیامبر
خدا صلّى الله علیه و آله روزى به اصحابش فرمود: آیا اگر هر چه لباس وظرف
دارید گردآورید وروى هم بنهید، فکر مى کنید به آسمان برسد؟ گفتند: نه اى
پیامبر خدا، فرمود: آیا شما را به چیزى راهنمایى نکنم که ریشه اش در زمین و
شاخه اش در آسمان باشد؟ گفتند: چرا، اى پیامبر خدا. فرمود: هر یک از شما
که از نماز واجبش فارغ شد ، سى بار بگوید: «و خدا پاک و منزّه است، سپاس
براى خداست و جز خداوند، هیچ خدایى نیست و خدا بزرگتر است». همانا ریشه این
ها در زمین و شاخه آن ها در آسمان است. آن ها خرابى، آتش، غرق شدن، در
چاه افتادن، خوراک درنده شدن، مرگ بد و بلاى آسمانى را که در آن روز بر
بنده فرود مى آید ، دفع مى کنند و آن ها ماندگارند.
احادیث این بخش با توجه به منابع ذکر شده در نرم افزار "جامع الاحادیث نور" بازبینی و به روز شده اند.
حدیث (1) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
لا تَزالُ اُمَّتى بِخَیرٍ ما تَحابّوا وَ اَقامُوا الصَّلاةَ و َآتَوُا الزَکاةَ
و َقَروا الضَّیفَ... ؛
امّتم همواره در خیر و خوبى اند تا وقتى که یکدیگر را دوست بدارند، نماز را برپا دارند، زکات بدهند و میهمان را گرامى بدارند...
امالى (طوسى) ص 647، ح 1340
حدیث (2) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
الدّعاء
مفتاح الرّحمة و الوضوء مفتاح الصّلاة و الصّلاة مفتاح الجنّة
دعا کلید رحمت و وضو کلید نماز و نماز کلید بهشت است.
نهج الفصاحه ص 485 ، ح1588
حدیث (3) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
أَوَّلُ الْوَقْتِ رِضْوَانُ اللَّهِ وَ
آخِرُهُ عَفْوُ اللَّه
نماز در اول وقت خشنودى خداوند و پایان وقت عفو خداوند است.
من لا یحضره الفقیه ج1 ، ص 217 ،ح 651
حدیث (4) امام على علیه السلام :
لَو یَعلَمُ المُصَلّى ما یَغشاهُ مِنَ الرَّحمَةِ لَما رَفَعَ رَأسَهُ مِنَ
السُّجودِ؛
اگر نمازگزار بداند تا چه حد مشمول رحمت الهى است هرگز سر خود را از سجده بر نخواهد داشت.
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 175 ، ح 3347
حدیث (5) امام على علیه السلام :
اُنظُر فیما تُصَلّى و َعَلى ما تُصَلّى اِن لَم یَکُن مِن وَجهِهِ و َحِلِّهِ فَلا
قَبولَ؛
بنگر در چه (لباسى) و بر چه (چیزى) نماز مى گزارى، اگر از راه صحیح و حلالش نباشد، قبول نخواهد بود.
تحف العقول ص 174
حدیث (6) امام صادق علیه السلام :
مَن قَبِلَ اللّه مِنهُ صَلاةً واحِدَةً لَم یُعَذِّبهُ و َمَن قَبِلَ مِنهُ
حَسَنَهً لَم یُعَذِّبهُ؛
خداوند از هر کس یک نماز و یا یک کار نیک را قبول کند، عذابش نمى نماید.
کافى(ط-الاسلامیه) ج 3، ص 266، ح 11
حدیث (7) امام صادق علیه السلام :
تَسبیحُ فاطِمَةَ علیهاالسلام فى کُلِّ یَومٍ فى دُبُرِ کُلِّ صَلاةٍ اَحَبُّ
اِلَىَّ مِن صَلاةِ اَلفِ رَکعَةٍ فى کُلِّ یَومٍ؛
تسبیحات فاطمه زهرا علیهاالسلام در هر روز پس از هر نماز نزد من محبوب تر از هزار رکعت نماز در هر روز است.
کافى(ط-الاسلامیه) ج 3، ص 343، ح 15
ادامه مطلب ...