فلسفه نماز عبادى سیاسى جمعه

نماز جمعه ، قبل از هر چیز یک عبادت بزرگ دسته جمعى است ، و اثر عمومى عبادات را که تلطیف روح و جان ، و شستن دل از آلودگیهاى گناه و زدودن زنگار معصیت از قلب مى باشد در بردارد، بخصوص اینکه مقدمتا دو خطبه دارد که مشتمل بر انواع مواعظ و اندرزها و امر به تقوى و پرهیزگارى است .

و اما از نظر اجتماعى و سیاسى ، یک کنگره عظیم هفتگى است که بعد از کنگره سالانه حج ، بزرگترین کنگره اسلامى مى باشد، و به همین دلیل در روایتى که قبلا از پیغمبر اکرم (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) نقل کردیم آمده بود که جمعه حج کسانى است که قادر به شرکت در مراسم حج نیستند.

در حقیقت اسلام ، به سه اجتماع بزرگ اهمیت مى دهد:

اجتماعات روزانه که در نماز جماعت حاصل مى شود.اجتماع هفتگى که در مراسم نماز جمعه است. و اجتماع حج که در کنار خانه خدا هر سال یکبار انجام مى گیرد نقش نماز جمعه در این میان بسیار مهم است بخصوص اینکه یکى از برنامه هاى خطیب در خطبه نماز جمعه ، ذکر مسائل مهم سیاسى و اجتماعى و اقتصادى است و به این ترتیب این اجتماع عظیم و پرشکوه مى تواند منشأ برکات زیر شود:

الف : آگاهى بخشیدن به مردم در زمینه معارف اسلامى و رویدادهاى مهم اجتماعى و سیاسى .

ب : ایجاد همبستگى و انسجام هر چه بیشتر در میان صفوف مسلمین به گونه اى که دشمنان را به وحشت افکند و پشت آنها را بلرزاند.

ج : تجدید روح دینى و نشاط معنوى براى توده مردم مسلمان .

د: جلب همکارى براى حل مشکلات عمومى .

به همین دلیل همیشه دشمنان اسلام ، از یک نماز جمعه جامع الشرائط که دستورهاى اسلامى دقیقا در آن رعایت شود بیم داشته اند. و نیز به همین دلیل نماز جمعه همیشه به عنوان یک اهرم نیرومند سیاسى در دست حکومت ها بوده است ، منتها حکومتهاى عدل همچون حکومت پیغمبر اکرم (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) از آن بهترین بهره برداریها را به نفع اسلام ، و حکومتهاى جور همانند بنى امیه از آن سوء استفاده براى تحکیم پایه هاى قدرت خود مى کردند.

اجتماعات روزانه که در نماز جماعت حاصل مى شود.اجتماع هفتگى که در مراسم نماز جمعه است .و اجتماع حج که  هر سال یکبار انجام مى گیرد نقش ‍ نماز جمعه در این میان بسیار مهم است بخصوص اینکه یکى از برنامه هاى خطیب در خطبه نماز جمعه ، ذکر مسائل مهم سیاسى و اجتماعى و اقتصادى است.

توجه به این نکته که طبق فقه شیعه در محدوده یک فرسخ در یک فرسخ انعقاد بیش از یک نماز جمعه جائز نیست و حتى کسانى که در دو فرسخى (تقریبا 11 کیلومترى ) از محل انعقاد جمعه قرار دارند در آن نماز شرکت مى کنند، روشن مى شود که عملا در هر شهر کوچک یا بزرگ و حومه آن یک نماز جمعه بیشتر منعقد نخواهد شد، بنابراین اجتماعى چنین عظیمترین اجتماع آن منطقه را تشکیل مى دهد.

اما با نهایت تاسف این مراسم عبادى سیاسى که مى تواند مبدأ حرکت عظیمى در جوامع اسلامى گردد به خاطر نفوذ حکومت هاى فاسد در آن در بعضى کشورهاى اسلامى چنان بى روح و بى رمق شده است که عملا هیچ اثر مثبتى از آن گرفته نمى شود و شکل یک برنامه تشریفاتى به خود گرفته ، و به راستى این از سرمایه هاى عظیمى است که براى از دست رفتن آن باید گریه کرد.

مهمترین نماز جمعه سال نماز جمعه اى است که قبل از رفتن به عرفات در مکه انجام مى گیرد که تمام حجاج خانه خدا از سراسر جهان در آن شرکت دارند که نماینده واقعى تمام قشرهاى مسلمین در کره زمین هستند، سزاوار است که براى تهیه خطبه چنین نماز حساسى عده زیادى از دانشمندان هفته ها و ماهها مطالعه کنند و محصول آن را در آن روز حساس و خطبه تاریخى بر مسلمانان عرضه نمایند و مسلما مى توانند به برکت آن آگاهى زیادى به جامعه اسلامى داده و مشکلات مهمى را حل کنند.

منبع :  سایت تبیان  (www.tebyan.net)

اقامه اولین نماز جمعه رسمی جمهوری اسلامی ایران در تهران به امامت آیت ‏اللَّه طالقانی (1358 ش)

روز جمعه پنجم مرداد سال 1358 برابر با سوم ماه مبارک رمضان سال 1399 ق، اولین نماز جمعه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به امامت مرحوم آیت‏اللَّه سیدمحمود طالقانی در دانشگاه تهران برگزار شد. امام خمینی)ره(، چند روز قبل از این تاریخ، این مهم را به ایشان سپردند و حکم برپایی و اقامه نماز جمعه را صادر فرمودند. واگذاری این تکلیف عظیم و سنگین توسط رهبر فرزانه انقلاب در حساس‏ترین بُرهه از زمان انقلاب اسلامی برعهده آیت‏اللَّه طالقانی که زبان گویایی برای بازگویی حقایق و رسوا نمودن دشمنان انقلاب داشت، امر خطیری بود. جمعیت انبوه و میلیونی که از نخستین ساعات بامداد این روز از نقاط مختلف شهر تهران به دانشگاه و خیابان‏های اطراف هجوم آورده بودند، با مشاهده امام جمعه، تکبیرگویان، حمایت خویش را از رهبری امام خمینی)ره( و نهضت الهی ایشان اعلام داشتند. با آغاز اقامه نماز جمعه، گروهک‏های مغرور و منافق که برای فریفتن مردم و برای واژگون نشان دادن مسائل و به انحراف کشیدن انقلاب، دست به تبلیغات بسیار عظیم و خطرناک و حساب شده زده بودند، ناگهان با یک معجزه بزرگ الهی و اسلامی روبرو شدند و نقشه‏های خود را نقش برآب دیدند. اتحاد و اجتماع صفوف نمازگزاران نماز جمعه، توطئه‏های حساب شده و ترتیب یافته منافقان را خنثی ساخت و حیله و تزویر آنان را در هم شکست. شیاطین و منافقین در همه جا راه یافتند اما در صفوف به هم پیوسته نماز رسوخ پیدا نکردند. سرانجام از همین صفوف نماز جمعه بود که مشت‏های گره کرده به سوی منافقان و احزاب و گروهک‏های مغرور و مستکبر و از خدا بی‏خبر نشانه رفت و آنان را متواری و نابود ساخت. نماز جمعه پس از پیروزی انقلاب، همواره محلی برای هوشیاری و آگاهی‏بخشی به مردم و نیز مکانی برای تزکیه نفس و خشوع و خضوع در برابر ذات خداوندی بوده و هست.

منبع: سایت راسخون (http://rasekhoon.net)

اسرار اجتماعى نماز

نماز در اوقات معیّن نمودارى از وحدت و یگانگى ملّت بزرگ اسلام است؛ زیرا همه مسلمان ها در وقت هاى مخصوصى رو به قبله ایستاده و با آداب خاصّى خداوند جهان را مى پرستند، این خود نمونه بزرگى از اتّحاد و یگانگى ملّتى است که اسلام همه را به وسیله آن عبادت متّحد و متشکّل نموده است.

هرگاه این نمازها به صورت جماعت برگزار گردد، روح وحدت و اتّحاد و مساوات و برابرى، از صف هاى منظّم و فشرده نمازگزاران نمایان خواهد بود و اهمّیّت این اتّحاد و یگانگى معنوى نیازى به توضیح ندارد.

گرچه اسرار و فواید اجتماعى و تربیتى نماز منحصر به اینها نیست، ولى همین قدر روشنگر عظمت و اسرار خطیر این فریضه الهى مى باشد.

منبع :   پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله مکارم شیرازی

نماز و آثار تربیتى آن

1- نماز موجب یاد خداست: یاد خدا بهترین وسیله براى خویشتن دارى و کنترل غرایز سرکش و جلوگیرى از روح طغیان است.

«نمازگزار» همواره به یاد خدا مى باشد، خدایى که از تمام کارهاى کوچک و بزرگ ما آگاه است، خدایى که از آنچه در زوایاى روان ما وجود دارد و یا از اندیشه ما مى گذرد، مطّلع و باخبر است و کمترین اثر یاد خدا این است که با خودکامگى انسان و هوس هاى وى اعتدال مى بخشد، چنان که غفلت از یاد خدا و بى خبرى از پاداش ها و کیفرهاى او، موجب تیرگى عقل و خرد و کم فروغى آن مى شود.

انسان غافل از خدا در عاقبت اعمال و کردار خود نمى اندیشد و براى ارضاى تمایلات و غرایز سرکش خود حد و مرزى را نمى شناسد و این نماز است که او را در شبانه روز پنج بار به یاد خدا مى اندازد و تیرگى غفلت را از روح و روانش پاک مى سازد.

به راستى، انسان که پایه حکومت غرایز در کانون وجود او مستحکم است، بهترین راه براى کنترل غرایز و خواست هاى مرزنشناس او همان یاد خدا، یاد کیفرهاى خطاکاران و حساب هاى دقیق و اشتباه ناپذیر آن مى باشد. از این نظر قرآن یکى از اسرار نماز را یاد خدا معرّفى مى کند: «اَقِمِ الصَّلوةَ لِذِکْرى؛[طه/14] نماز را براى یاد من بپا دار!»

2- دورى از گناه: نمازگزار ناچار است که براى صحّت و قبولى نماز خود از بسیارى از گناهان اجتناب ورزد؛ مثلا، یکى از شرایط نماز مشروع بودن و مباح بودن تمامى وسایلى است که در آن به کار مى رود، مانند آب وضو و غسل، جامه اى که با آن نماز مى گزارد و مکان نمازگزار، این موضوع سبب مى شود که گِرد حرام نرود و در کار و کسب خود از هر نوع حرام اجتناب نماید؛ زیرا بسیار مشکل است که یک فرد تنها در امور مربوط به نماز به حلال بودن آنها مقیّد شود و در موارد دیگر بى پروا باشد.

گویا آیه زیر به همین نکته اشاره مى کند و مى فرماید: «اِنَّ الصَّلوةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَ الْمُنْکَرِ؛[عنکبوت/45] که نماز (انسان را) از زشتى ها و گناه باز مى دارد».

بالاخص اگر نمازگزار متوجّه باشد که شرط قبولى نماز در پیشگاه خداوند این است که نمازگزار زکات و حقوق مستمندان را بپردازد؛ غیبت نکند؛ از تکبّر و حسد بپرهیزد؛ از مشروبات الکلى اجتناب نماید و با حضور قلب و توجّه و نیّت پاک به درگاه خدا روآورد و به این ترتیب نمازگزار حقیقى ناگزیر است تمام این امور را رعایت کند. روى همین جهات، پیامبر گرامى ما(صلى الله علیه وآله) مى فرماید: نماز چون نهر آب صافى است که انسان خود را در آن شست و شو مى دهد؛ اگر کسى در شبانه روز پنج مرتبه خود را با آب پاک شست و شو دهد، هرگز بدن او آلوده و کثیف نمى شود. همچنین کسى که در شبانه روز پنج مرتبه نماز بخواند و قلب خود را در این چشمه صاف معنوى شست و شو دهد، هرگز آلودگى گناه بر دل و جان او نمى شیند.

3- نظافت و بهداشت: از آن جا که نمازگزار در برخى از مواقع همه بدن را باید به عنوان «غسل» بشوید و معمولا در شبانه روز چند بار وضو بگیرد و پیش از غسل و وضو تمام بدن را از هر نوع کثافت و آلودگى پاک سازد؛ ناچار یک فرد تمیز و نظیف خواهد بود. از این نظر نماز به بهداشت و موضوع نظافت که یک امر حیاتى است کمک مى کند.

4- انضباط و وقت شناسى: نمازهاى اسلامى هر کدام براى خود وقت مخصوص و معیّنى دارد و فرد نمازگزار باید نمازهاى خود را در آن اوقات بخواند، لذا این عبادت اسلام به انضباط و وقت شناسى کمک مؤثّرى مى کند.

بالاخص که نمازگزار باید براى اداى فریضه صبح پیش از طلوع آفتاب از خواب برخیزد، طبعاً یک چنین فردى گذشته از این که از هواى پاک و نسیم صبحگاهان استفاده مى نماید، به موقع فعّالیّت هاى مثبت زندگى را آغاز مى کند.

آثار فردى و تربیتى نماز به آنچه که گفته شد منحصر نیست؛ ولى این نمونه مى تواند نشانه اسرار بزرگ این عبادت بزرگ اسلامى باشد.

منبع :  پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله مکارم شیرازی

چرا نماز می خوانیم؟

 

پاسخ استاد انصاریان :

نماز از ارکان عبادات حق است ، بنابراین اول باید بدانیم چرا خداوند را عبادت می کنبم تا آنگاه فلسفه نماز نیز روشن گردد. یکی از پایدارترین و قدیمی ترین تجلیات روح آدمی و یکی از  اصیل ترین ابعاد وجود آدمی ، حس نیایش و پرستش است ، هر زمان و مکانی که بشر وجود داشته است ، نیایش و پرستش نیز وجود داشته است . پیامبران پرستش را نیاوردند و ابتکار نکردند ، بلکه نوع پرستش را یعنی نوع آداب و اعمالی که باید پرستش به آن شکل صورت گیرد به بشر آموختند . احساس نیایش ، احساس و نیاز غریزی است به کمالی برتر که در او نقصی نیست و جمالی که در آن زشتی وجود ندارد ، انسان در حال پرستش از وجود محدود خویش می خواهد پرواز کند و به حقیقتی پیوند یابد که در آنجا نقص و کاستی و فنا و محدویت وجود ندارد و به قول –اینشتاین – دانشمند بزرگ عصر ما : در این حال فرد به کوچکی آمال و اهداف بشری پی می برد و عظمت و جلالی را که در ماورای امور و پدیده ها در طبیعت و افکار تظاهر می نماید حس می کند . لذاپرستش جزء غرائز ذاتی و فطری بشر است ، یعنی بشر فطرتا گرایش دارد که یک چیز را تقدیس و تنزیه کند و خویشتن را به او نزدیک کند پیام قرآن این است که ای انسان ! رب خود ،پروردگار خود ،صاحب اختیار خودت را بپرست . الذی خلقکم و الذین من قبلکم : کسی که شما و گذشتگان شما را آفریده است . پرستش نوعی رابطه خاضعانه و ستایشگرانه و سپاسگرانه است که انسان با خدای خود برقرار می کند . عبادت و پرستش علاوه براینکه نیاز فطری بشر است ، راز آفرینش انسان نیز عبادت است و ماخلقت الجن و الانس الا لیعبدون (همانا جن و انس را نیافریدیم مگر برای اینکه مرا پرستش کنند )  عبادت یک پیمان الهی است که انسان در روز ازل با خدای خود پیمان عبودیت بسته است الم اعهدالیکم یا بنی ان لاتعبد و الشیطان انه لکم عدو مبین ،و ان اعبدونی هذا صراط مستقیم . (ای بنی آدم ، آیا من با شما پیمان نبستم که شیطان را پرستش نکنید و مرا پرستش کنید که راه راست است و شما را به سعادت می رساند .) عبادت ماموریت انسان است .

وما امروا الا لیعبدوا الله مخلصین له الدین ....؟ ( آیا مامور نشدید که فقط خدا را خالصانه پرستش کنید ) اکنون که روشن شد عبادت و پرستش از غرایز ذاتی و از نیازهای  فطری انسان است جایگاه نماز در پرستش و عبودیت روشن می شود : نماز عالی ترین تجلی پرستش و عبادت است ، زیرا پرستش یا قولی است یا عملی . و نماز هر دو را  در بر دارد چون اذکار نماز مانند قرائت حمد و سوره ، ذکر رکوع و سجود و تشهد عبادت قولی است و قیام و رکوع و سجود عبادت عملی است نماز رفیع ترین و با اهمیت ترین جایگاه را در عبادات دارد  و در راس آنها می باشد نماز منبع تغذیه روح انسان وامداد الهی است انسان با نماز می تواند قوت بگیرد و انرژی در جهت نیل به کمالات حاصل کند . واستعینوا و بالصبر  الصلاه.... (از نماز استمداد کنید ...) کسی که می خواهد یک مسلمان واقعی و مجاهد نیرومند باشد باید نماز خوان خالص و مخلص باشد علی (ع) در آخرین وصایایش که در واپسین لحظات عمر آن حضرت بود فرمود: الله الله فی الصلوه فانها عمود دینکم : ( خدا را خدا را ، درباره نماز که نماز استوانه خیمه دین شماست امام صادق(ع) در آخرین نفس های عمر با برکت خویش فرمودند : لن تنال شفاعتنا مستخفا بالصلاه (هرگز شفاعت ما به مردمی که نماز را سبک بشمارند، خواهد رسید ) . نماز بنیان اعتقادی انسان را به مبداء و معاد تقویت می کند . از حضرت علی (ع) سئوال شد : چرا ما دوبار سجده می کنیم . امیر مومنان (ع) این آیه را خواند : منها خلقناکم و فیها نعیدکم و منها نخرجکم تاره اخری . یعنی سجده یاد آور قیامت و صحنه محشر و مبعوث شدن انسان است .

شخصی از امام صادق (ع) پرسید : برترین چیزهایی که بندگان با آن به پروردگارشان تقرب می جویند و نزدیک می شوند چیست ، حضرت فرمودند : بعد از معرفت و شناخت (خداوند متعال ) من بهتر از نماز نمی دانم . و همین اهمیت نماز است که نسبت به کوتاهی به آن شدیدا نهی شده است از رسول اکرم (ص) روایت شده که فرمود: مبادا  نماز خود را ضایع سازید ، زیرا هرکس که نماز خود را ضایع نماید خدا او را با قارون و فرعون و هامان محشور نماید ، و برخدا حق است که او را با منافقان در آتش افکند ، پس وای برکسی که بر نماز خود مواظبت و نگهبانی ننماید .

سبب عزت موجود نماز است نماز                           زینت درگه معبود نماز است نماز

بی نماز از نظر لطف خدا محروم است               شرع را مقصد و مقصود نماز است نماز

شاه عطشان که همه عاشق و دیوانه اوست        گفت عز و شرف و جود نماز است نماز

منبع :  پایگاه اطلاع رسانی استاد حسین انصاریان (http://www.erfan.ir)

حدیث جامعى از امام على بن موسى الرضا(علیه السلام) در زمینه فلسفه نماز

 

 امام علی بن موسی الرضا (علیه السلام) در پاسخ نامه اى که از فلسفه نماز در آن سؤال شده بود چنین فرمود:

علت تشریع نماز این است که توجه و اقرار به ربوبیت پروردگار است، و مبارزه با شرک و بت پرستى، و قیام در پیشگاه پروردگار در نهایت خضوع و نهایت تواضع، و اعتراف به گناهان و تقاضاى بخشش از معاصى گذشته، و نهادن پیشانى بر زمین همه روز براى تعظیم پروردگار.

و نیز هدف این است که انسان همواره هشیار و متذکر باشد، گرد و غبار فراموشکارى بر دل او ننشیند، مست و مغرور نشود، خاشع و خاضع باشد، طالب و علاقمند افزونى در مواهب دین و دنیا گردد.

علاوه بر اینکه مداومت ذکر خداوند در شب و روز که در پرتو نماز حاصل مى گردد، سبب مى شود که انسان مولا و مدبر و خالق خود را فراموش نکند، روح سرکشى و طغیانگرى بر او غلبه ننماید.

و همین توجه به خداوند و قیام در برابر او، انسان را از معاصى باز مى دارد و از انواع فساد جلوگیرى مى کند.

منبع : وسائل الشیعه ج 3 ص 4   -   تفسیر نمونه 16/284

فلسفه نماز چیست؟

عبادت و نیایش و هرگونه کارى که براى رضاى خداوند انجام مى گیرد، داراى یک سلسله آثار گرانبهاى فردى و اجتماعى است و در حقیقت از عالى ترین مکتب هاى تربیتى و اخلاقى مى باشد زیرا:

***       اوّلا: پرستش خدا و عبادت وى حسّ تقدیر و شکرگزارى را در انسان زنده مى کند، قدردانى از مقامى که نعمت هاى بزرگ و پرارزشى را در اختیار انسان نهاده، نشانه لیاقت و شایستگى او نسبت به الطافى است که در حقّ او انجام گرفته است.

تشکّر و سپاسگذارى از مقام خداوند این نتیجه را دارد که فرد سپاسگذار با عرض تشکّر و انجام وظیفه، حق شناسى خود را در برابر نعمت هایى که خدا در اختیار او گذاشته است آشکار و هویدا مى سازد.

***       ثانیاً: عبادت و پرستش خدا مایه تکامل روحى انسان است; چه تکاملى بالاتر از این که روح و روان ما با جهان بیکران کمال مطلق «خدا» مرتبط گردد و در انجام وظایف بندگى و کارهاى زندگى، از قدرت نامتناهى و نیروى نامحدود او استمداد بطلبد و به اندازه اى شایسته و لایق گردد که بتواند با او سخن بگوید.

این مزایا که به طور اختصار بیان گردید در تمام عباداتى که بطور صحیح انجام گیرد وجود دارد؛ در عین حال، هریک از عبادات مانند نماز، روزه، حج و... اثر و مزیّت مخصوص خود را دارند که به عنوان نمونه به برخى از اسرار نماز بطور اختصار اشاره مى نماییم تا روشن شود که فایده نیایش و عبادت براى ماست و خدا نیازى به آنها ندارد.

منبع :  پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله مکارم شیرازی

نماز رحمت الهی

امام علی (ع ) :لو یعلم المصلی ما یغشاه من الرحمة لمارفع رأسه من السجود

اگر نماز گزار بداند که چقدر از رحمت (خداوند تعالی ) او رافرا گرفته است ،سرش را از سجده بر نمی دارد.

منبع:    ( غرر الحکم ، ص 261 )

ویژگیهای نماز

      نماز، شاهراه دین است (برگرفته از روایتی نبوی (ص): الصلاة من شرائع الدین، بحار 82 / 231). و به بهشت رضایت پروردگار منتهی می شود. (همان... و فیها مرضات الرب عزوجل.) . رهروان این راه، انبیاء بوده (همان؛ فهی منهاج الانبیاء.) و با نگاهی دیرینه شناسانه به آن، می توان سابقه ای به قدمت همه شرایع و ادیان الهی برایش بدست آورد. (ابراهیم 40، مریم 55.).

       بی جهت نیست که دستور به توجه هر چه بیشتر به آن داده شده! قال رسول الله(ص): لیکن اکثر همک الصلاة، (بحار 77 / 127؛ الله! الله! فی الصلوة، نهج البلاغه، نامه 47)چه، مرکز اسلام است(قال الرسول (ص): ... الصلاة فانها رأس الاسلام بعد الاقرار بالدین، بحار 77 / 127)

      و چهره دین؛ (قال الصادق(ع): ... وجه دینکم الصلاة، بحار 82 / 310) و اگر بر آن مراقبت داشته باشید، (بقره 238)

       در واقع پناهگاهی امن از شیطنت های شیطان را برگزیده اید. (حضرت امیر(ع): الصلاة حصن من سطوات الشیطان، غرر الحکم) بی جهت نیست که نماز موجب بارش رحمت الهی است! (همان، الصلاة منزل الرحمة).

      که این دوست داشتنی ترین کار نزد خداست و آخر صفحه از صحیفه وصیت پیامبران(ع)، «نماز» است. (امام صادق(ع)، وسائل الشیعه 3 / 26) بلندای عظمت نماز تا آنجاست که پیامبر حکمت آموز اسلام حضرت محمد(ص) آن را از خوراک، لذیذتر و از آب ضروری تر دانسته، و اساساً نماز را «روشنی چشم» خود معرفی نموده و می فرمودند: هرگز از نماز، سیر نمی شوم. (جعل الله جل ثناؤ قره عینی فی الصلوات، و حبب الیّ الصلاه کما حبب الی الجائع الطعام، و الی الظمان الماء و ان الجائع اذا اکل شبع و ان الظلمان اذا شرب روی و انا لا اشبع من الصلاة. مکارم الاخلاق 2 / 366)

      «پاسکال» در این خصوص می گوید: «هیچ کس و هیچ چیز، جز خدا تشنه کامان معرفت را سیراب نمی کند». ........................ نماز، نه فقط به مانند ستون خیمه دین است، (الکافی 3 / 264 / 1؛ و البحار 82 / 227 / 51) که در آخرت نیز اولین موضوعی است که از آن بازپرسی و تحقیق می شود(بحار 10 / 369 / 22)

      و تمامی کارهای خوب و بد زندگی دنباله رو نمازاند(بحار 82 / 227 / 53): اگر نماز، جانانه باشد، سایر اعمال نیز آغشته به نور ملکوت نماز شده و نورانی می شوند و گرنه، همچو نمازی نامقبول، به رد و سقوط محکوم می گردند. (الکافی 3 / 268 / 4). نماز، نیاز است و راز ! «یا ایها الناس انتم الفقراء الی الله و الله هو الغنی العزیز» (فاطر 15؛ محمد 38).

       و آدمی نیز کویر نیاز و صندوقچه رازهاست. و چون چنین است، پس همواره به «نماز» نیاز دارد تا: رازهایش را به او یعنی خدا سپرده و نیازهایش را در زمزمه ای آرام و بی هیاهو از او بخواهد. در پرواز زندگی، صعود وابسته به ارتباط همیشگی با برج مراقبت و راهنما است و لحظه قطع ارتباط، سر از سقوط در می آورد. (به جهنمیان گفته می شود: چرا محکوم به جهنم شدید؟ می گویند: نماز نمی خواندیم. در نهج البلاغه خطبه 199، آیه 42 مدثر).

      و این تفسیری است از چرایی «الصلوه لا تترک بحال ؛ نماز در هیچ لحظه ای حتی در اوج سختی ها ترک شدنی نیست» ............................... نه در میدان جنگ از نماز، معاف می شوی (بقره / 239)نه در هنگام غرق در آبی طوفانی! (ر.ک: بحث صلوه عزقی در کتب فقهی مفصل «وسائل الشیعه، ج 5، بحث صلاة الخوف). فقط شکل ظاهری آن نماز، تخفیف و تلخیص می پذیرد. (تفسیر نمونه، ج 2، ذیل آیه)

(  منبع هر مطلب در مقابلش ذکر شده است)

چرا نماز اهمیت دارد؟

      علت این همه تأکید بر وجوب «نماز»، کارکرد بالا و اثرات کم نظیرش است! از حضرت امام صادق(ع) پرسیدند: «با فضیلت ترین کار کدام است؟ فرمودند: نماز! پرسیدند: «دوست داشتنی ترین کار نزد خدا چیست؟ باز هم فرمودند: نماز!» (الکافی 3 / 264 / 1). اساساً تشبیه نماز به ستون خیمه از اینروست که: وقتی، ستون برقرار باشد، میخ و چادرها نیز فایده بخش اند اما شکستگی تیرک اصلی خیمه، سایر اجزاء (طناب، میخ و چادر) را از بهره ساقط می سازد. (همان 3 / 264؛ بحار 82 / 227 / 51). ناگفته نماند که شأن نماز، همان عامل بازدارنده بودنش است و ترازوی سنجش میزان بهره بری نمازگزار از نماز، همان فاصله ای است که از ناهنجاریها گرفته و نسبت به فعالیتهای منفی اجتناب می ورزد، اگر به شدت مقید به خویشتن داری گردید، نشانگر تأثیرپذیری بالا از چنین عملی بوده و در غیر اینصورت، مقدار نفعش از نیایش، محدود به همان مقدار کم پارسایی اوست. (معانی الاخبار 237/1)

      اما به هر حال، نماز دارویی است که همیشه نفع می دهد. در یکی از وقایع مربوط به تاریخ اسلام می خوانیم: جوانی دست به کارهای گناه آمیز می زد! اما در عین حال، نمازهای پنجگانه اش (به خاطر محبتی که به پیامبر و خاندانش داشت) را به جماعت و در پشت سر حضرت رسول اکرم(ص) می خواند! مردم این جریان را به ایشان عرض کردند. آن طبیب دلها و معلم حکمت فرمودند: نمازش روزی، او را از این کارهای زشت باز می دارد! چند وقت بعد نیز، جوان توبه کرد. (بحار 82/98).

      پس راز اهمیت نماز، کارکرد و اثرات مهم و حکمت ها و فلسفه هایش می باشد.

      و از این روست که در قرآن و روایات آمده: مرز بین مسلمان و کافر، نماز بوده و آنکه عمداً نماز نخواند با دست خود چنین مرزی را برداشته و به جهنم کفر وارد شده! (این چند حدیث از حضرت محمد(ص) است. ر.ک: ثواب الاعمال 275 / 1؛ کنز العمال 18869) ترک نماز به معنای انهدام پایه و ارکان دین است. (جامع الاخبار 185 / 455) حضرت محمد (که درورد خدا بر او و خاندانش باد) فرمودند: هر که در نماز، سستی کرده و تا آنجا پیش رود که بی هیچ عذر موجهی آن را نخواند، حقیقتاً بر تمام کارها و ثوابهای گذشته اش نیز خط بطلان کشیده!(همان 185 . 7و456) کسانیکه نسبت به اوقات نماز بی تفاوت است (و گاهی دیر و گاهی پس از وقت می خواند) با این کارش خود را داخل «ویل» که «وادی پرعذابی در جهنم» است و سراسر سرزنش و مصیبت می باشد وارد کرده و این همان وعده خداست که فرمودند: «فویل للمصلین الذین هم عن صلاتهم ساهون؛ ویل (جهنم برای) نمازگزارانی که در خصوص نماز مسامحه می کنند.» (جامع الاخبار 186/462)

      و توجه داشته باشیم که به فرموده حضرت امام صادق(ع): «خداوند واژه «ویل» را درباره هیچ کس در قرآن استعمال نکرده مگر اینکه او را کافر نام نهاده» (تفسیر نور الثقلین 5/527) آنچه گفتیم، توضیحی بود درباره فرمایش حضرت امام رضا(ع) که یکی از حکمت های وجوب نماز را «اقرار به پروردگاری خدا» بیان نمودند. (علل الشرایع، 317 / 1 و 2)

      جهت آگاهی بیشتر درباره آداب و اسرار نماز به منابع زیر مراجعه کنید:

      1. تفسیر نماز، محسن قرائتی.

      2. اسرار الصلوة، میرزا جواد ملکی.

      3. اسرار الصلوه، امام خمینی(ره).      

منبع : سایت پرسمان (http://www.porseman.org) 

نماز جماعت

یکی از مراسم پرشگوه و با عظمت اسلامی، “نماز جماعت” است.

  

نماز جماعت تجلی وحدت مسلمانان و تشکل آنان در هر صبح و شام است. در روایات اسلامی برای شرکت در نماز جماعت، ثواب بسیاری شمرده شده است، تا جایی که اگر تعداد نمازگزاران، بیش از ده نفر باشد، ثواب آن قابل شمارش نیست. در احکام اسلامی نیز به مسائل بسیاری بر می خوریم که حکایت از اهمیت بسیار زیاد نماز جماعت دارد و در اینجا به برخی از آنها اشاره می کنیم:

۱- شرکت در نماز جماعت برای همه کس مستحب است، به خصوص برای همسایه مسجد.

۲- سزاوار نیست که انسان بدون عذر نماز جماعت را ترک کند.

۳- شرکت نکردن در نماز جماعت، از روی بی اعتنایی جایز نیست.

۴- مستحب است، انسان، صبر کند که نماز را به جماعت بخواند.

۵- نماز جماعت، از نماز اول وقت، که به تنهایی خوانده می شود برتر است، هرچند نماز جماعت اول وقت خوانده نشود.

۶- نماز جماعتی که مختصر خوانده می شود، از نماز طولانی که به جماعت نیست، بهتر است.

۷- وقتی که جماعت برپا می شود، کسی که نمازش را به تنهایی خوانده مستحب است دو باره به جماعت بخواند.

با توجه به مسائلی که بیان شد، به اهمیت نماز جماعت پی می بریم. پس بکوشیم تا از اجتماع هر روز مسلمانان جدا نمانیم و از ثواب بسیار زیاد آن محروم نشویم.

منبع : سایت تاپناز (http://www.topnaz.com)

معراج مؤمن

پیامبر (ص ) :

الصلوة ، معراج المؤمن

نماز، معراج مؤمن است .

منبع :  ( کشف الاسرار، ج 2، ص .676 سرالصلوة ، ص 7، اعتقادات مجلسی ، ص 29 )

نماز، نور مؤمن

پیامبر (ص ) : الصلوة نور المؤمن

نماز نور مؤمن است .

منبع :  ( شهاب الاخبار، ص .50 نهج الفصاحه ، ص 396 )

نشانه ایمان

پیامبر (ص ) :علم الایمان الصلوة

علامت و نشانه ایمان نمازاست .

منبع:   ( شهاب الاخبار، ص 59 )

پرچم اسلام

پیامبر (ص ) :علم الاسلام الصلاة

نماز، پرچم اسلام است .

منبع :   ( کنز العمال ، ج 7، ص ,279 حدیث 1887 )

نماز وسیله تقرب مؤمن

پیامبر (ص ) : ان الصلوة قربان المؤمن

همانانماز خواندن وسیله نزدیکی مؤمن به خداست .

منبع:   ( کنز العمال ، حدیث 18907 )

نماز و پایه های دین

امام باقر (ع ) : بنی  الاسلام علی خمس : الصلوة و الزکوة و الصوم و الحج و الولایة

اسلام بر روی پنج پایه بنا شده است : نماز، روزه ،زکات ، حج ، ولایت .

منبع:   ( کافی ، ج 2، ص 17 )

اهل بیت (ع ) و اقامه نماز

امام حسین (ع ) :"الذین ان مکنا هم فی الارض اقاموا الصلاة " قال : هذه فینا اهل البیت

(در تفسیر آیه ) "کسانی که اگر ما به آنها در زمین قدرت و حکومت دهیم ،نماز را به پا می دارند"

فرمود: این در مورد ماخاندان اهل بیت است .

منبع:   ( بحار الانوار، ج ,24 ص 166 )

نماز آخرین توصیه انبیاء

امام صادق (ع ) : احب الاعمال الی الله - عز وجل - الصلوة و هی اخر وصایا الأنبیاء

نماز، بهترین کارها نزد خداوند و آخرین وصیتهای پیامبران الهی  است .

منبع :    ( میزان الحکمة ، ج 5، ص 397 )

جایگاه نماز

پیامبر (ص ) :موضع الصلوة من الدین کموضع الرأس من الجسد

جایگاه نماز در دین ، مانند جایگاه سر در بدن است .

منبع:  ( کنز العمال ، ج 7، حدیث 18972 )

سیمای دین

امام علی (ع ) :لکل شی ء وجه و وجه دینکم الصلاة

هر چیز دارای سیماست ، سیمای دین شما نماز است .

منبع:   ( بحار الانوار، ج ,82 ص 227 )

وصیت امیرالمؤمنین (ع )

امام علی (ع ) :الله ، الله فی الصلوة ، فانها عموددینکم

خدا را، خدا را درباره نماز، چرا که ستون دین شماست .

منبع:   ( نهج البلاغه ، نامه ها، ص 47 )