نماز از زبان مولای متقیان حضرت علی علیه السلام
جابر بن عبداللّه انصارى گوید:
روزى به همراه مولاى متّقیان ، امام علىّ علیه السلام بودم ، شخصى را دیدیم که مشغول نماز است ، حضرت به او خطاب کرد و فرمود: آیا معنا و مفهوم نماز را مى دانى که چگونه و براى چه مى باشد؟
اظهار داشت : آیا براى نماز مفهومى غیر از عبادت هم هست ؟
حضرت فرمود: آرى ، به حقّ آن کسى که محمّد صلّى اللّه علیه و آله و سلم را به نبوّت مبعوث گردانید، نماز داراى تاءویل و مفهومى است که تمام معناى عبودیّت در آن خواهد بود.
آن شخص عرض کرد: پس مرا تعلیم فرما.
امام علیه السلام فرمود: معنا و مفهوم اوّلین تکبیر آن است که خداوند، سبحان و منزّه است از این که داراى قیام و قعود باشد.
۱.همانا اول چیزی است که بنده نسبت به آن محاسبه می شود ؛ اگر نماز
قبول شود ، سایر کارها هم قبول می شود .
امام باقر(ع) -بحار الانوار ، جلد۸۳،ص۲۵
2.هرچیزی چهره ای دارد و چهره ی دین شما,نماز است.
پیامبر اعظم-منتخب میزان الحکمه-حدیث3591
3.هرکه نمازش, او را از کار زشت و ناپسند باز ندارد,جز بر دوری او از خدا
افزوده نشود .
پیامبر خدا-ص-منتخب میزان الحکمه –حدیث 3599
4.خداوند نماز را به منظور دور کردن انسان از کبر واجب فرمود .
فاطمه زهرا-س-منتخب میزان الحکمه-حدیث 3603
5.اگر نمازگزار می دانست که چه هاله ای از جلالت خدا او را فرا میگیرد ,
دوست نداشت که سر از سجده اش بردارد.
امام علی-منتخب میزان الحکمه-حدیث 3608
![]() گفتار معصوم اول، پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم): 1- رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در ضمن وصایای خود به ابوذر فرمود:یا اباذر ان الله جعل قرة عینی فی الصلاة، و حببها الی، کما حبب الی الجائع الطعام... و ان الجائع اذا اکل الطعام شبع و انا لا اشبع من الصلاة.«ای ابوذر! همانا خداوند، نور چشم مرا در نماز قرار داد، و نماز را محبوب من نمود، چنانکه غذا را محبوب انسان گرسنه نمود، همانا انسان گرسنه، هنگامی که غذا بخورد سیر می شود، و من از نماز، سیر نمی شوم». (امالی شیخ طوسی، ج2، ص141) 2- مابین المسلم و بین ان یکفر ان یترک الصلوه الفریضه معتمداً اویتهاون بها فلا یصلیها.«فاصله ی بین مسلمان و کفر، همین است که نماز واجب را از روی عمد، ترک کند، یا بر اثر سستی، نماز نخواند.» (وسائل الشیعه، ج3، ص29) شرح: یعنی کسی که نماز واجب را عمداً و یا از روی سستی و سبک شمردن نماز، ترک کند، از مرز اسلام خارج شده و کافر گشته است. |
مرحوم علامه طباطبایی و آیت الله بهجت از ایشان نقل می کنند که می فرمودند: « اگر کسی نماز واجبش را اول وقت بخواند و به مقامات عالیه نرسد مرا لعن کند. » مطالب زیر گزیده ای از توصیه ها و وصایای آیت الله سید علی اقا قاضی طباطبایی(ره) است که به شاگردان و اطرافیان خود فرموده اند و ما آن ها را به اختصار ذکر می نماییم. باشد که کلامش چون صاعقه ای بر قلبمان بدرخشد و راهنمایمان در تاریکی ها باشد. نماز شما را سفارش می کنم به اینکه نمازهایتان را در بهترین و با فضیلت ترین اوقات آنها به جا بیاورید و آن نمازها با نوافل، 51 رکعت است؛ پس اگر نتوانستید، 44 رکعت بخوانید و اگر مشغله های دنیوی نگذاشت آنها را به جا آورید، حداقل نماز توابین را بخوانید [ نماز اهل انابه و توبه هشت رکعت هنگام زوال است ]. |
![]() مسجد با تقویت دین داری و با توجه به فضای معنوی حاکم بر آن، نمازگزاران را به شیوه اسلامی تربیت می کند و در نتیجه آنان می توانند با پرداخت خمس و زکات در خلق حماسه اقتصادی نقش داشته باشند. |
| |
![]() قائم مقام ستاد اقامه نماز کشور با تأکید بر اینکه مباحث مربوط به نماز در جامعه نهادینه و تبیین شود، گفت: خانواده مهمترین مکان و عامل برای نمازخوان کردن فرزندان است. |
![]() به گزارش روابط عمومی ستاد اقامه نماز به نقل از دبیرخانه دائمی اجلاس های سراسری نماز؛ این جلسه صبح امروز"سه شنبه مورخ 3/2/1392" با حضور رئیس ستاد اقامه نماز کشور و مسئولین دستگاه های مرتبط با اجلاس بیست و دوم برگزار گردید "نماز وسبک زندگی " به عنوان موضوع اجلاس سال جاری تعیین گردید. |
" نماز و سبک زندگی " موضوع بیست و دومین اجلاس سراسری نماز | 1392-2-3 |
![]() دبیر بیست و دومین اجلاس سراسری نماز مطرح کرد: "نماز و سبک زندگی" عنوان بیست و دومین اجلاس سراسری خبرگزاری رسا ـ دبیر بیست و دومین اجلاس سراسری نماز گفت: موضوع محوری این اجلاس به لحاظ اهمیتی که نماز در سبک زندگی اسلامی دارد و با توجه به این که موضوع سلامتی اقتصادی جامعه یکی از زیر مجموعه های سبک زندگی است، از نماز و اقتصاد به نماز و سبک اسلامی تغییر پیدا کرد. |
دانلود کتاب از ژرفای نماز از آیت الله خامنه ای / حجم : 164 کیلوبایت / PDF
40 داستان درباره نماز و نمازگزاران / نویسنده : یدالله بهتاشی / حجم : 349 کیلوبایت / PDF
آشنایی با نماز / نویسنده : حجت الاسلام قرائتی / حجم : 174 کیلوبایت / PDF
از ژرفای نماز / نویسنده : حجت الاسلام قرائتی / حجم : 163 کیلوبایت / PDF
تفسیر نماز / نویسنده : حجت الاسلام قرائتی / حجم : 530 کیلوبایت / PDF
راز نماز / نویسنده : حجت الاسلام قرائتی / حجم : 301 کیلوبایت / PDF
114 نکته درباره نماز / نویسنده : حجت الاسلام قرائتی / حجم : 270 کیلوبایت / PDF
پرتویی از اسرار نماز / نویسنده : حجت الاسلام قرائتی / حجم : 769 کیلوبایت / PDF
نماز خوبان / حکایات و داستانهایى از دانشمندان و فرزانگان / حجم : 100 کیلوبایت / HTML
نماز راز دوست/ نویسنده : على رستمى / حجم : 172 کیلوبایت / HTML
اسرار معنوی نماز / گزیدهاى از کتاب آداب الصلوة امام خمینى و اسرار الصلوة ملکى تبریزى قدس سرهما / حجم : 75 کیلوبایت / HTML
دانلود کتاب از ژرفای نماز از آیت الله خامنه ای / حجم : 164 کیلوبایت / PDF
40 داستان درباره نماز و نمازگزاران / نویسنده : یدالله بهتاشی / حجم : 349 کیلوبایت / PDF
آشنایی با نماز / نویسنده : حجت الاسلام قرائتی / حجم : 174 کیلوبایت / PDF
از ژرفای نماز / نویسنده : حجت الاسلام قرائتی / حجم : 163 کیلوبایت / PDF
تفسیر نماز / نویسنده : حجت الاسلام قرائتی / حجم : 530 کیلوبایت / PDF
راز نماز / نویسنده : حجت الاسلام قرائتی / حجم : 301 کیلوبایت / PDF
114 نکته درباره نماز / نویسنده : حجت الاسلام قرائتی / حجم : 270 کیلوبایت / PDF
پرتویی از اسرار نماز / نویسنده : حجت الاسلام قرائتی / حجم : 769 کیلوبایت / PDF
نماز خوبان / حکایات و داستانهایى از دانشمندان و فرزانگان / حجم : 100 کیلوبایت / HTML
نماز راز دوست/ نویسنده : على رستمى / حجم : 172 کیلوبایت / HTML
اسرار معنوی نماز / گزیدهاى از کتاب آداب الصلوة امام خمینى و اسرار الصلوة ملکى تبریزى قدس سرهما / حجم : 75 کیلوبایت / HTML
از زبان نزدیکان ایشان نقل شده است که ایشان هیچ گاه نماز شب خود را ترک نکرد، حتّی در هواپیما. حضرت امام ـ رحمه الله علیه ـ هنگامی که بر روی تخت بیمارستان بودند، به یکی از یاران خویش سفارش میکند که هنگام نماز و اذان او را بیدار کند، هنگامی که او از خواب برمیخیزد و میبیند که او را بیدار نکردهاند، با ناراحتی میفرمایند: من هیچ گاه نماز خود را به تأخیر نینداختهام، حال که پایم لب گور است، چرا این کار را بکنم.
به هر حال او به عمل معتقد بود و حتّی فرمودهاند: جمیع علوم عملی است حتی علم التوحید را نیز اعمالی است قلبیه و قالبیه.[1]
نگاه او به جهان غیر از نگاه ماست، ایشان فرمودهاند: «عالم، مسجد ربوبیت است. باید مراقبه کنند که با طهارت و صفای ظاهر و باطن در آن قدم نهند؛ که بساط حق را غیر مطهرین نتوانند پای نهاد و بار مجالست با او را جز به صدیقین مخلصین ندهند.»[2]
از این رو اوست که در اوج یقین فرمود با «دلی آرام و قلبی مطمئن» از میان شما میروم؛ زیرا جز او را، جرأت این ادعا نیست. روحش شاد باد.
.
و با تبیین نماز در دو سطح سالک و واصل، نماز این دو را متمایز میدانند. ایشان، نماز هر دسته را دارای ویژگی خاصّ خود دانسته و دربارهی نماز واصل، به ارائهی دلیل فلسفی پرداختهاند و آن را از دیدگاه اهل عرفان، تفسیر کردهاند.
ایشان میفرمایند: سالک مادامی که در سلوک و سیر الی الله است، نمازش براق عروج و رفرف وصول است و پس از وصول نمازش نقشهی تجلیات و صورت مشاهدات جمال محبوب است.[1]
امام ـ رحمه الله علیه ـ در نظریهی یاد شده میفرمایند: از بیانات سابقه معلوم شد که آن چه پیش اهل تصوف معروف است که نماز وسیلهی معراج وصول سالک است و پس از وصول، سالک مستغنی از رسوم گردد، امر باطل بیاصل و خیال خام بیمغزی است که با مسلک اهل الله و اصحاب قلوب مخالف و از جهل به مقامات اهل معرفت و کمالات اولیاء صادر شده نعوذ بالله منه ...[2]
و دوم، خودخواهی و حقطلبی که آن، حقیقت معراج و قرب است.[1]
نماز حقیقی، معراج واقعی است:
از نکات دیگر در بیان و فهم دیدگاه امام خمینی ـ رحمه الله علیه ـ دربارهی اهمیت نماز دارد این است که حضرت امام ـ رحمه الله علیه ـ نماز را عین معراج واقعی میدانند که دارای حالتها و مراحل گوناگونی است که برای افراد مختلف به تناسب درجهی ایمان نمازگزار و حضور قلبی وی در نماز، تفاوت دارد. امام خمینی ـ رحمه الله علیه ـ به دلیل مسئله معراج واقعی بودن نماز، در تفسیر نماز به تطبیق دادن آن با حدیث معراج پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ پرداختهاند، زیرا بنا بر دستور پیامبر اسلام ـ صلّی الله علیه و آله ـ اذکار آن سفر هم در نماز از جمله در رکوع و سجود گنجانیده شده است (همان گونه که در حدیث معراج آمده است).
مقدمه:
قال علی ـ علیه السّلام ـ : «الله الله فی الصلوه فَانّها عمود دینکم.»
سخن گفتن درباره نماز که دریچه عروج به عالم قدس و معنویت است در توان هر کسی نیست. شایستهتر آن است که بیان حقیقت این نشانه بزرگ الهی و ستون دین مبین اسلام را به زبان و بیان واصلان این طریق، واگذاریم.
در این نوشتار برآنیم که دیدگاه و روش حضرت امام خمینی ـ رحمه الله علیه ـ، این نمازگزار حقیقی را درباره نماز از گفتار و کردار او بیان کنیم. با نگاهی به آثار مکتوب امام ـ رحمه الله علیه ـ و مشاهده عینی شاهدان احوال ایشان، میتوان گفت که در دیدگاه ایشان، نماز در میان عبادات به مثابه «اسم اعظم و بلکه خود اسم اعظم»[1] در میان دیگر اسماء الهی.
افزون بر آن، دیدگاه حضرت امام ـ رحمه الله علیه ـ نسبت به نماز در حقیقت حکایت مسافر و طریق سفر است. در این میان، مهمترین مسأله بیان نماز و تفسیر آن بر اساس سفر معراج پیامبر اسلام ـ صلّی الله علیه و آله ـ (تطبیق دادن جریان سفر نماز با سفر معراج) است. بنابراین، دیدگاه امام ـ رحمه الله علیه ـ به نماز، دیدگاهی عرفانی است؛ به گونهای که مراحل اسفار اربعهی عرفانی و احوال سالک و مسافر طریق وصل حق را در طول حیات و سلوک وی در یک رکعت نماز واقعی بیان میکند. خلاصه آنکه نماز مؤمن خود معراج و سفری واقعی است که حالتها و مراتب و مقامات خاص خود را دارد. سالکان این طریق نیز به تناسب حال و مقام خویش، از حقیقت این سفر آگاه میشوند. از نظر امام ـ رحمه الله علیه ـ توحید به معنای واقعی آن ـ که مقصد اصلی دعوت پیامبران است ـ در نماز محقّق میشود.
در این گفتار، دیدگاه امام خمینی ـ رحمه الله علیه ـ در چند عنوان آمده است.
توصیف و تعریف نماز از دیدگاه امام خمینی ـ رحمه الله علیه ـ :
ابتدا برای آگاهی از دیدگاه امام خمینی ـ رحمه الله علیه ـ نمونههایی از توصیفهای آن نمازگزار حقیقی را دربارهی نماز بیان میکنیم، شاید بتوان گفت کاملترین سخن ایشان دربارهی نماز این جمله است که میفرمایند: سرمایههای سعادت عالم آخرت و وسیلهی زندگانی روزگارهای غیر متناهی نماز است.[2]
تعبیر دیگر ایشان، عبارت «نسخهی جامعه» است، نسخهای که پروردگار برای رهایی جان قدسی انسان از قفس طبیعت، تجویز کرده است. ایشان میفرمایند: معلوم میشود که حقیقت این عبادت الهی و نسخهی جامعه که برای خلاصی این طایرهای قدسی از قفس تنگنای طبیعت به کشف تام محمّدی ترتیب داده شده و به قلب مقدسشان نازل گردیده ...[3]
در سخنی دیگر بیان میکنند که این نسخهی کامل «ترکیب قدسی» الهی است و همانند دیگر افعال و احکام الهی بر پایهی حکمت و قوانین حضرت حق بنا نهاده شده است. ایشان میفرمایند: نماز که یکی از ترکیبات قدسیه است که بیدّی الجلال و الجمال فراهم آمده است و تسویه شده است ...[4]
مقدمه:
قال علی ـ علیه السّلام ـ : «الله الله فی الصلوه فَانّها عمود دینکم.»
سخن گفتن درباره نماز که دریچه عروج به عالم قدس و معنویت است در توان هر کسی نیست. شایستهتر آن است که بیان حقیقت این نشانه بزرگ الهی و ستون دین مبین اسلام را به زبان و بیان واصلان این طریق، واگذاریم.
در این نوشتار برآنیم که دیدگاه و روش حضرت امام خمینی ـ رحمه الله علیه ـ، این نمازگزار حقیقی را درباره نماز از گفتار و کردار او بیان کنیم. با نگاهی به آثار مکتوب امام ـ رحمه الله علیه ـ و مشاهده عینی شاهدان احوال ایشان، میتوان گفت که در دیدگاه ایشان، نماز در میان عبادات به مثابه «اسم اعظم و بلکه خود اسم اعظم»[1] در میان دیگر اسماء الهی.
افزون بر آن، دیدگاه حضرت امام ـ رحمه الله علیه ـ نسبت به نماز در حقیقت حکایت مسافر و طریق سفر است. در این میان، مهمترین مسأله بیان نماز و تفسیر آن بر اساس سفر معراج پیامبر اسلام ـ صلّی الله علیه و آله ـ (تطبیق دادن جریان سفر نماز با سفر معراج) است. بنابراین، دیدگاه امام ـ رحمه الله علیه ـ به نماز، دیدگاهی عرفانی است؛ به گونهای که مراحل اسفار اربعهی عرفانی و احوال سالک و مسافر طریق وصل حق را در طول حیات و سلوک وی در یک رکعت نماز واقعی بیان میکند. خلاصه آنکه نماز مؤمن خود معراج و سفری واقعی است که حالتها و مراتب و مقامات خاص خود را دارد. سالکان این طریق نیز به تناسب حال و مقام خویش، از حقیقت این سفر آگاه میشوند. از نظر امام ـ رحمه الله علیه ـ توحید به معنای واقعی آن ـ که مقصد اصلی دعوت پیامبران است ـ در نماز محقّق میشود.
در این گفتار، دیدگاه امام خمینی ـ رحمه الله علیه ـ در چند عنوان آمده است.
توصیف و تعریف نماز از دیدگاه امام خمینی ـ رحمه الله علیه ـ :
ابتدا برای آگاهی از دیدگاه امام خمینی ـ رحمه الله علیه ـ نمونههایی از توصیفهای آن نمازگزار حقیقی را دربارهی نماز بیان میکنیم، شاید بتوان گفت کاملترین سخن ایشان دربارهی نماز این جمله است که میفرمایند: سرمایههای سعادت عالم آخرت و وسیلهی زندگانی روزگارهای غیر متناهی نماز است.[2]
تعبیر دیگر ایشان، عبارت «نسخهی جامعه» است، نسخهای که پروردگار برای رهایی جان قدسی انسان از قفس طبیعت، تجویز کرده است. ایشان میفرمایند: معلوم میشود که حقیقت این عبادت الهی و نسخهی جامعه که برای خلاصی این طایرهای قدسی از قفس تنگنای طبیعت به کشف تام محمّدی ترتیب داده شده و به قلب مقدسشان نازل گردیده ...[3]
در سخنی دیگر بیان میکنند که این نسخهی کامل «ترکیب قدسی» الهی است و همانند دیگر افعال و احکام الهی بر پایهی حکمت و قوانین حضرت حق بنا نهاده شده است. ایشان میفرمایند: نماز که یکی از ترکیبات قدسیه است که بیدّی الجلال و الجمال فراهم آمده است و تسویه شده است ...[4]
بانو سه ماه منتظر این دقیقه ام
مشغول کار خانه شدی! خوش سلیقه ام !؟
زهرا مرا چه قدر بدهکار می کنی!؟
داری برای دل خوشی ام کار می کنی؟
دراین سه ماه، آب شدم ، امتحان شدم
با هر صدای سرفه ی تو نصفه جان شدم
با دیدنت، نگاه مرا سیل غم گرفت
با اولین تبسم تو، گریه ام گرفت
.
این بوی نان داغ به من جانِ تازه داد
حتی به پلک های حسن، جان تازه داد
زحمت نکش! هنوز سرت درد می کند
باید کمک کنم، کمرت درد می کند
.
آیینه ی پراز ترکم، احتیاط کن!
فکری به حال و روز بدِ کائنات کن
تا کهنه زخم بازوی تان تیر می کشد
دستاس خانه، آه نفس گیر می کشد
انسان به صورت اجباری یا اختیاری خداوند را میخواند و از او استعانت میجوید. شهید مطهری به حالت اجباری ارزش چندانی قائل نمیشود بلکه به قسم اختیاری آن ارج مینهد؛ «انسان در دو حالت ممکن است خدا را بخواند، یکی در وقتی که اسباب و علل از او منقطع شود و دچار سختی و اضطراب گردد و یکی در وقتی که روح خودش اوج بگیرد و خود، خویشتن را از اسباب و علل منقطع کند. در حال اضطرار و انقطاع اسباب، انسان خودبخود به طرف خدا میرود، احتیاج به دعوت ندارد. البته این کمال نفس برای انسان نیست، کمال نفس در این است که انسان خودش را به اختیار منقطع سازد و اوج بگیرد.»1
البته برای چنین انقطاع و اوج اختیاری مقدماتی لازم است که تهیه آن به دست انسان است و بدینوسیله تمهیدات اوج و تعالی روحانی پدید میآید و ارزش واقعی هم به تعبیر استاد در همین نوع تعالی روحی است، و الا در صورتی که آدمی دچار مشکلات و سختیهای سخت که چارهای جز روی آوردن به خدا ندارد دعا و عبادت دو وسیله و ابزاری هستند که آدمی را به تعالی اختیاری روحی میرسانند. این دو ابزار به معنای دو ابزار کاملاً جدای از هم نیستند بلکه نسبت بین آنها را میتوان در موارد زیر خلاصه کرد: بخش اول آن است که دعا باشد و عبادت به معنای اخص آن (=معنای فقهی) نباشد. بخش دوم عبادتی است که جنبه دعایی ندارد و بخش سوم دعایی است که جنبه عبادتی داشته باشد و یا عبادتی که جنبه دعایی نیز داشته باشد. شهید مطهری در این زمینه میگوید: دعا عبادت است و عبادت هم دعا اما اگر یک عمل صرفاً دعای خالص است، یعنی عبادتی که فقط دعاست ولی عبادت دیگری دعا و غیر دعا در آن مخلوط است مثل نماز، و یا عبادت دیگری دعا و غیر دعا در آن مخلوط است مثل نماز، و یا عبادت دیگری که اساساً دعا نیست مثل روزه.»2